اگر قصد سرمایهگذاری و احداث نیروگاه خورشیدی جهت تولید و فروش برق به وزارت نیرو را دارید حتما این مقاله را تا انتها بخوانید. اطلاع از مضامین این مقاله زمانی برایتان سودمند است که در مرحله قبل از بهرهبرداری از نیروگاه خود هستید. بهتر است اینگونه بگوییم که مضامین این نوشته چنانچه در طراحی نیروگاه خورشیدی اعمال نشود میتواند بازدهی اقتصادی نیروگاه را به شدت کاهش دهد. |
---|
ضریب ساعتی چه مفهومی دارد؟
هر چند در بسیاری از کشورهای جهان مخصوصا کشورهای پیشرفته ضریب ساعتی به هر نوع نیروگاه خورشیدی با هر ظرفیتی تخصیص مییابد، اما در ایران این ضریب صرفا به نیروگاههای مگاواتی تخصیص یافته و سامانههای خورشیدی بهرهای از این ضریب نخواهند برد. شاید اصلیترین دلیل این امر این باشد که فرآیندهای قرائت و صدور صورتحساب این سامانهها از طریق شرکتهای توزیع برق انجام میشود نه مدیریت شبکه.
آنچه که در قرارداد به عنوان بهای هر واحد انرژی تولیدی نیروگاه های خورشیدی ذکر میشود در واقع نرخ پایه خرید هر کیلووات ساعت انرژی تولیدی بوده و در زمان پرداخت هر صورتحساب بسته به اینکه در چه روز، فصل یا ماه و چه ساعتی از شبانه روز تولید میشود متفاوت خواهد بود. البته به همه این مبالغ ضریب دیگری تحت نام ضریب تعدیل اعمال میشود که خارج از بحث موضوع ماست.
ضریب ساعتی از دید مدیریت شبکه
از نظر بهرهبردار شبکه، بسیار متفاوت است که یک تولید کننده، انرژی تولیدی خود را در چه ساعتی به شبکه برق تزریق کند. در واقع بهرهبردار تمایل دارد که تولیدکننده انرژی تولیدی خود را بیشتر در ساعاتی تولید و به شبکه تزریق کند که بیشترین نیاز به انرژی در آن ساعت وجود دارد. در نقطه مقابل البته انتظار دارد در ساعات کم باری شبکه که نیاز به دریافت انرژی حداقل شده است تولیدکنندگان انرژی کمتری به شبکه تزریق کنند.
برای نیل به این هدف، برای هر ساعت از شبانه روز و هر روز از سال یک ضریب مجزا تعریف میشود. بنابراین 8760 ضریب مجزا داریم که مقادیر هر کدام از این ضرایب در واقع میزان نیازمندی شبکه به انرژی در آن ساعت را نشان میدهد. بنابراین در ساعات پیک بار شبکه در تابسان که مصرف بالا و نیاز به انرژی الکتریکی در بیشترین مقدار خود قرار دارد این ضریب نیز در بالاترین مقدار خود خواهد بود و و البته در ایام نیمه دوم سال که نیاز به انرژی الکتریکی در حداقل مقدار خود قرار دارد این ضریب کمترین مقدار خود را دارا خواهد بود.
نحوه اعمال ضریب ساعتی در صورتحساب
پس از آنکه خالص کارکرد نیروگاه خود را از سایت مدیریت شبکه دریافت کردید، میبایست مقادیر کارکرد خالص را در هر ساعت در میزان ضریب ساعتی ضرب کنید. برای این منظور از آخرین نسخه ضریب ساعتی استفاده کنید. این ضرایب به صورت بروز شده از سایت مدیریت شبکه و از طریق لینک قایل دریافت است. تولید معادل هر ساعت از شبانهروز از تولید آن ساعت ضرب در بهای ساعتی بدست میآید و جمع تولید معادل در تمام ساعات شبانه روز تولید معادل آن ماه را نمایش خواهد داد. با ضرب تولید معادل هر ماه در نرخ پایه قرارداد با احتساب ضریب تعدیل صورتحساب آن ماه محاسبه میگردد.
Eeq(Day) =∑ Eh × Ch (تولید معادل روزانه )
که h مقادیر ساعت در شبانهروز بوده و دارای مقادیری از 1 تا 24 میباشد. E و C نیز به ترتیتب انرژی و ضریب ساعتی هر ساعت میباشند که از سایت مدیریت شبکه استخراج می گردد. مجموع مقادیر تولید معادل روزانه در یک ماه تولید معادل ماه را تشکیل میدهد. برای آشنایی بیشتر، ما ضریب ساعتی ماه تیر سال 1395 را از مدیریت شبکه برق ایران استخراج کرده و در شکل ذیل نمایش دادهایم.
نحوه اعمال ضریب ساعتی در طراحی نیروگاه
ذکر این نکته ضروریست که اگر نیروگاه شما از سیستم ردیاب بهره میبرد، نیازی به اعمال تنظیمات اضافه و یا لحاظ کردن دیگر فاکتورها در طراحی نیروگاه نیست. در واقع اعمال پارامترهای ضریب ساعتی صرفا برای نیروگاههایی مفهوم دارد که پنلهایی با زاویه ثابت دارند. چرا زاویه و آزیموث پنلها در این حالت حائز اهمیت است؟ به جدول ضریب ساعتی شکل فوق نگاه کنید. این ضریب دارای بیشترین مقدار خود در ساعت 15 روز 31 تیرماه می باشد. عددی برابر 4.91. این عدد این مفهوم را میرساند هر میزان انرژی که در این ساعت تولید میشود در عدد 4.91 ضرب میشود.
نقطه مقابل ساعت 7 صبح روز 28 تیرماه میباشد. ضریب ساعتی در این ساعت به حدود 0.71 افت میکند و البته این ضریب در همین ساعت و شش ماهه دوم سال افت بیشتری را تجربه خواهد کرد. در واقع همانند قبل انرژی تولیدی نیروگاه در این ساعت در عدد 0.71 ضرب خواهد شد. در واقع در طراحی نیروگاه ما به دنبال آنیم که بیشترین تولید نیروگاه در ساعاتی اتفاق افتد که بیشترین ضریب ساعتی را داند و برعکس کمترین تولید در ساعاتی با ضریب ساعتی پایین اتفاق افتد. این هدف با تنظیمات آزیموث و زاویه نصب پنلها بدست میآید. مخصوصا با تنظیم زاویه پنلها برای ساعات حوالی رخداد بیشترین ضریب ساعتی، این هدف تا حد قابل توجهی محقق خواهد شد.